"...χωρίς λεφτά και δικαιώματα, δεν έχεις πλέον και πολλά να χάσεις... "

Ξεθεμελιώνοντας τον κοινωνικό ιστό...*

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΑΝΝΗ

dimtannis@gmail.com 

Λιτότητα και καταστολή.

Σ' αυτά συνοψίζονται οι επιλογές της κυβέρνησης, προκαλώντας πολυεπίπεδες εκτροπές και συνθέτοντας το ιδανικό πλαίσιο για εκρήξεις βίας κάθε είδους, πολιτικής και ποινικής.

Οι κοινωνικές συμπεριφορές σταδιακά επανακαθορίζονται, όλες οι βίαιες τάσεις γίνονται δημοφιλείς και οι θεσμοί απαξιώνονται, αφού δεν υπάρχει πλέον το υλικό υπόβαθρο, που τους προσέδιδε το όποιο κύρος τους. Η πιο ασφαλής ιστορική διαπίστωση είναι πως «η ειρήνη είναι πανάκριβη»...

Χονδρικά, η αυξανόμενη βία δεν αποτυπώνει τίποτα περισσότερο από την έμπρακτη άρνηση των θεσμών, ως ανωφελών ή/ και επιβλαβών, από όλο και μεγαλύτερα κομμάτια της κοινωνίας. Οι τρόποι, βέβαια, που θα εκφραστεί αυτό ποικίλλουν: μπορεί να είναι προϊόντα συνείδησης, ανάγκης, ζωώδους επιβίωσης ή και ιδεοληψίας. Το πρωτεύον αίτιο όμως, είναι ένα, το υλικό.

Κατά τις νεοφιλελεύθερες επιταγές, ο, καθόλου δελεαστικός, ρόλος του εργαζομένου εξαντλείται στο να πουλάει σχεδόν τσάμπα τον χρόνο και την ήδη κακοπληρωμένη εργατική του δύναμη στο κεφάλαιο, ώς τα βαθιά γεράματα, «για το καλό του τόπου» και χωρίς καμιά ασφαλιστική δικλίδα από το κράτος που ο ίδιος συντηρεί και χρυσοπληρώνει. Αυτή η λέξη, ο «τόπος», σε τι ακριβώς αναφέρεται; στους πολιτικούς; στους τραπεζίτες; σε ένα καλοσιδερωμένο εθνικό λάβαρο;

Στη γλώσσα της εξουσίας, πάντως, σίγουρα δεν σχετίζεται με την καθημερινότητα του απλού πολίτη και την ποιότητα ζωής του. Ο «τόπος» δεν είναι κοινός τόπος για όλους. Υπεύθυνη για τη διαμορφούμενη κατάσταση είναι η νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία: «Αυτός που καρπώνεται τον πλούτο δεν έχει καμιά υποχρέωση απέναντι σ' αυτόν που τον παράγει»... Μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή των δουλοκτητικών αντιλήψεων δηλαδή, εξωραϊσμένη από το θέαμα και τις ασυναρτησίες περί «ατομικότητας», που ουσιαστικά απλώς επενδύουν σε καταναλωτικές φαντασιώσεις και εκφράζονται με τον κοινωνικό κανιβαλισμό.

Η πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στην κοινωνία (κερατάδες και δαρμένοι) αποτελεί casus belli, κατά συνέπεια αποσυντίθεται και ο κοινωνικός ιστός, όπως τον ξέραμε ώς σήμερα.

Η δύναμη με τις μεγαλύτερες αξιώσεις, που μπορεί να αναδυθεί σε τέτοιες συγκυρίες, είναι η λαϊκή αγανάκτηση, όπως αποτυπώνεται στο δρόμο και στους χώρους εργασίας. Εκεί εκφράζονται πρωτογενώς οι επιβεβλημένοι κοινωνικοί ρόλοι, εκεί πρέπει να εκφραστεί και η πρωτογενής όξυνση! Η μέθοδος είναι γνωστή από τον 19ο αιώνα: σαμποτάζ της παραγωγής μέσω γενικών απεργιών διαρκείας. Ετσι συντίθεται το κοινωνικό υπόβαθρο που τροφοδοτεί κάθε άλλη σοβαρή πολιτική αναφορά και έχει το ειδικό βάρος ώστε να επηρεάσει τις εξελίξεις: «Οι διαθέσεις των μαζών», παλαιοκομμουνιστί. Εκεί στοχεύει και η μπασκινοπλημμύρα στους δρόμους των πόλεων, στην ψυχολογία της συνεχούς επιτήρησης, κι όχι βέβαια στην «πάταξη της εγκληματικότητας», ειδικά εκείνης που ρίχνει πολύ χρήμα στην αγορά και πριμοδοτείται από την επιβαλλόμενη εξαθλίωση (τόνωση της... «ανεπίσημης επιχειρηματικότητας»).

Πλαδαροί στο πνεύμα, και κατά συνέπεια επηρμένοι και αλαζόνες, θυμίζουν εκφυλισμένους επάρχους της ρωμαϊκής παρακμής: «Η αυτοκρατορία είναι αιώνια»... Η κοινή λογική, απεναντίας, υπαγορεύει ότι χωρίς λεφτά και δικαιώματα, δεν έχεις πλέον και πολλά να χάσεις... 
_______________________

* Αναδημοσίευση από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 21.8.2010