Shara Wagenknecht: ΓΕΡΜΑΝΙΑ. ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΑΠΟΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

 Shara Wagenknecht
 Το χρέος για τη διάσωση των τραπεζών είναι απεχθές

“Όπως και η Άγκελα Μέρκελ, η Ζάρα Βάγκενκνεχτ πολιτικοποιήθηκε στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Μετά την ενοποίηση όμως, οι δρόμοι των δυο γυναικών δε θα μπορούσαν να έχουν ακολουθήσει πιο διαφορετικές κατευθύνσεις. Η Άγκελα κατέληξε στη γερμανική Χριστιανοδημοκρατία, ενώ η Ζάρα μετατράπηκε σε ένα από τα πιο μαχητικά στελέχη του αριστερού κόμματος Die Linke. Ασκώντας συχνά κριτική από τα αριστερά ακόμα και στο ίδιο της το κόμμα, έφτασε στη θέση της αντιπροέδρου, αφού πρώτα δοκιμάστηκε ως εκπρόσωπος Τύπου για την οικονομική πολιτική. Παρά το γεγονός ότι οι ρίζες της την έλκουν προς το Ιράν, η ίδια είχε πάντοτε το βλέμμα στραμμένο στη Λατινική Αμερική, όπου παρακολούθησε από πολύ κοντά την άνοδο των αριστερών κυβερνήσεων και τη νέα οικονομική πολιτικής τους”.

- Θεωρείτε ότι τα προβλήματα χρέους που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας οφείλονται σε τοπικά χαρακτηριστικά (π.χ. διαφθορά, νοοτροπία, δημιουργική λογιστική κ.λπ.) ή σε δομικά χαρακτηριστικά του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος και της Ευρωζώνης;

- Δε θεωρώ ότι τα προβλήματα οφείλονται στη νοοτροπία των λαών, εφόσον η γερμανική οικονομία έχει επωφεληθεί από τον πολλαπλασιασμό των χρεών στις άλλες χώρες. Μόνο έτσι μπορέσαμε να συσσωρεύσουμε πλεόνασμα από τις εξαγωγές. Επομένως, αν θέλουμε να συζητήσουμε για το χρέος, πρέπει να συζητήσουμε για τα λάθη που έγιναν στη Γερμανία και για τις ευθύνες της στην κρίση χρέους άλλων κρατών.

Κυρίως, πρέπει να μιλήσουμε για το σφοδρό μισθολογικό ντάμπινγκ: (Στη Γερμανία) τα τελευταία χρόνια έχουμε ονομαστικές αυξήσεις μισθών κατά 7% ενώ στην Ευρωζώνη 27%. Με αυτή τη διαφορά, είναι πολύ λογικό να υστερούν σε ανταγωνιστικότητα οι άλλες χώρες. Γιατί, όταν σε μία χώρα πέφτουν οι μισθοί σε πραγματικούς αριθμούς (αυτή τη στιγμή οι γερμανικοί μισθοί σε πραγματικούς αριθμούς είναι πιο χαμηλοί από ό,τι το 2000) και σε άλλες ανεβαίνουν έστω και λίγο, είναι επόμενο η γερμανική οικονομία να γίνεται πιο ανταγωνιστική, και οι άλλες χώρες να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν. Παράλληλα, με το ευρώ δεν υπάρχει πια η δυνατότητα των χωρών να υποτιμήσουν το νόμισμά τους. Έτσι εδραιώθηκε ένας μηχανισμός ο οποίος ήταν εξαρχής δεδομένο ότι θα οδηγούσε στα αποτελέσματα που έχουμε σήμερα: Υπάρχουν χώρες που χρεώνονται όλο και περισσότερο και παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερα ελλείμματα, και άλλες οι οποίες βλέπουν την οικονομία τους να ανθεί, όπως, για παράδειγμα, η Γερμανία.

- Επωφελείται ο γερμανικός λαός από αυτή τη διαφορά; Η Γερμανία συγκαταλέγεται στις λίγες χώρες με ισχυρή οικονομία και σε αυτό το επιχείρημα βασίζεται ο ισχυρισμός ότι πλέον η Γερμανία έχει βγει από την κρίση.

- Από την προαναφερθείσα διαφορά επωφελούνται οι 10.000 πλουσιότεροι πολίτες, δηλαδή οι ιδιοκτήτες των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτοί όντως κερδίζουν τώρα και εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη, σε δυναμικές αγορές. Οι εργαζόμενοι όμως δεν κερδίζουν τίποτα, ενώ χάνουν αργά αλλά σταθερά το εισόδημά τους. Για την ακρίβεια, έχουμε για δεύτερη φορά στη Γερμανία μια οικονομική άνθηση που δε φτάνει στον εργαζόμενο. Από το 2005 ως το 2007, ενώ είχαμε μεγάλη ανάπτυξη, μειώθηκαν οι μισθοί και οι συντάξεις και περικόπηκαν πολλές κοινωνικές παροχές. Σήμερα έχουμε σχετική οικονομική άνοδο, η οποία όμως αρχίζει να ανακόπτεται και πάλι. Οι μισθοί έχουν παγώσει και δεν αναμένεται σημαντική αύξηση τα επόμενα χρόνια. Εξίσου καταστροφική είναι η πορεία και σε ό,τι αφορά το επίδομα ανεργίας –γεγονός που πιέζει σημαντικά την αγοραστική δύναμη– αλλά και τις συντάξεις. Η αγοραστική δύναμη της πλειονότητας των πολιτών διαρκώς συρρικνώνεται στη Γερμανία.

- Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι ευθύνες της Γερμανίας για την ελληνική οικονομική κρίση, τόσο σε σχέση με το ρόλο που διαδραματίζει η χώρα στην Ευρωζώνη, όσο και σε σχέση με πιο συγκεκριμένα ζητήματα, όπως π.χ. το σκάνδαλο της Siemens ή τους ελληνικούς στρατιωτικούς εξοπλισμούς;

- Όταν η Γερμανία διαπραγματεύτηκε το πακέτο στήριξης της Ελλάδας πριν από ένα χρόνο, βασικός όρος ήταν να μη σταματήσουν οι εισαγωγές γερμανικών στρατιωτικών εξοπλισμών. Η Ελλάδα έπρεπε να κάνει οικονομία σε συντάξεις και κοινωνικές παροχές, αλλά όχι στους εξοπλισμούς. Αυτό δείχνει το πεδίο των συμφερόντων.

Η γερμανική κυβέρνηση λειτουργεί ως προστάτης των συμφερόντων των μεγάλων εταιρειών όπλων καθώς και της βιομηχανίας εξαγωγών. Και αυτοί, βέβαια, θέλουν τώρα να συνεχίσουν τις εξαγωγές και μέσα στην κρίση. Ωστόσο, δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά αυτό το σχέδιο. Γιατί, αν επιβάλεις στην Ελλάδα τέτοιους ανήκουστους όρους για την εξοικονόμηση χρημάτων, οι οποίοι προκαλούν εξαθλίωση, η χώρα θα πέσει σύντομα σε ύφεση και οι γερμανικές εξαγωγές θα σταματήσουν. Δε λειτουργεί αυτή η λογική, απ' όπου και να την πιάσεις. Αλλά είναι φανερό σε τι αποσκοπεί και βέβαια εδώ υπάρχει η ευθύνη.

- Θεωρείτε, δηλαδή, ότι αυτή η πολιτική θα στείλει την κρίση στη Γερμανία σαν μπούμερανγκ;

- Νομίζω πως ναι. Ήδη το τελευταίο εξάμηνο έχουν μειωθεί δραματικά οι παραγγελίες από την Ευρώπη. Αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο. Η κρίση πλήττει την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιρλανδία, και η ύφεσή τους έχει επιπτώσεις στη ζήτηση γερμανικών προϊόντων. Η στρατηγική της κυβέρνησης είναι κοντόφθαλμη, διότι δε θέλει να πειράξει τα εισοδήματα των εχόντων. Όμως υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις: Θα μπορούσαν να διαγραφούν τα χρέη και να αυξηθούν οι φόροι για τα υψηλά εισοδήματα. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν το θέλουν και άρα πρέπει να βάλουν το λαό να πληρώσει, γεγονός που περιορίζει την αγοραστική του δύναμη. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη γερμανική εγχώρια αγορά: Ο κόσμος δεν καταναλώνει. Η οικονομική άνθηση στηρίζεται μόνο στις εξαγωγές και, αν αυτές υποχωρήσουν, θα δυσκολέψουν πολύ τα πράγματα.

- Σε τι αποσκοπεί η Γερμανία με τη συγκεκριμένη πολιτική σχετικά με το χρέος της Ελλάδας; Θέλει απλώς να διασώσει τα κέρδη των τραπεζών ή θεωρείτε ότι η γερμανική οικονομική ελίτ έχει άλλες επιδιώξεις;

- Σίγουρα παίζει μεγάλο ρόλο ότι δε θέλουν να χάσουν χρήματα από πιθανή διαγραφή του χρέους. Αν και στην περίπτωση του ελληνικού χρέους προς τη Γερμανία έχουμε την ιδιαιτερότητα ότι πρόκειται για χρέη προς κρατικές γερμανικές τράπεζες. Αν συζητήσουμε αποκλειστικά για το ελληνικό χρέος, πρέπει να πούμε ότι ενδεχόμενη μη εξόφλησή του θα ήταν σε βάρος του γερμανικού κράτους. Γι' αυτό είμαι της γνώμης ότι πρέπει να μιλήσουμε για μια πανευρωπαϊκή αναδιάρθρωση και διαγραφή του χρέους, και όχι μόνο ελληνική. Διότι υπάρχουν χρέη, τόσο σε άλλα κράτη όσο και στη Γερμανία. Οι δήμοι μας, λόγου χάρη, είναι υπερχρεωμένοι. Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι ελληνικό. Έχουμε δήμους χωρίς κανένα περιθώριο πραγματικής αυτοδιοίκησης, επειδή χρωστούν χρήματα. Δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν πλέον τα θέατρα, τα σχολεία ή τα κολυμβητήρια της περιοχής. Γι' αυτό χρειαζόμαστε ένα πανευρωπαϊκό «κούρεμα». Αν μόνο μία χώρα ζητήσει διαγραφή του χρέους της και ταυτόχρονα τα κράτη συνεχίσουν να δανείζονται από τις χρηματοπιστωτικές αγορές –αντί να μπορούν να παίρνουν δάνεια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα–, οι τόκοι των μελλοντικών δανείων αυτής της χώρας θα είναι εξαιρετικά υψηλοί, εφόσον έχει προηγηθεί κούρεμα. Αν όμως αυτό γίνει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, δε θα υπάρχει τέτοιο πρόβλημα.

Ένα επιπλέον θέμα, κατά τη γνώμη μου, είναι το σκανδαλώδες γεγονός ότι οι τράπεζες μπορούν να δανείζονται με επιτόκιο 1% από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ τα κράτη είναι υποχρεωμένα να δανείζονται από τις τράπεζες. Έτσι, δεδομένου ότι οι τράπεζες και οι χρηματαγορές μπορούν να αυξάνουν αυθαίρετα τα επιτόκια, τα κράτη πέφτουν θύματα της κερδοσκοπίας των τραπεζιτών. Αυτό είναι σημαντικό και για τη Γερμανία. Σήμερα έχουμε χαμηλά επιτόκια, αλλά η κατάσταση μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή και για κάθε κράτος, εξαιτίας του εν λόγω παράλογου μηχανισμού. Τα κράτη πρέπει να μπορούν να δανείζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με συγκεκριμένους, βέβαια, όρους. Έτσι, θα έχουμε τη δυνατότητα να ελέγχουμε τη διαχείριση χρεών και τόκων, ενώ τώρα είμαστε απολύτως εξαρτημένοι από τις τράπεζες και τις χρηματαγορές.

- Δεν υπάρχει όμως διαφορά ισχύος ανάμεσα στο ευρωπαϊκό κέντρο και την περιφέρεια;

- Βέβαια και υπάρχουν ιεραρχίες. Η Γερμανία είναι για την Ευρώπη ένα μεγάλος παράγοντας ισχύος. Είναι η μόνη χώρα, λόγου χάρη, που μπορεί ακόμα να δανείζεται πολύ φτηνά. Έτσι, κυριαρχεί στο λεγόμενο μηχανισμό στήριξης για την Ευρώπη, θέτει τους όρους σε αυτό το σχήμα και βασικά καθορίζει τι θα κάνουν οι άλλες χώρες. Εγώ εύχομαι να αντισταθούν τα άλλα κράτη, γιατί δεν ισχύει αυτό που ακούγεται συχνά, ότι δηλαδή δεν έχουν άλλες επιλογές από το να δέχονται ό,τι τους υπαγορεύει η γερμανική κυβέρνηση. Εύχομαι, για παράδειγμα, χώρες σαν την Ελλάδα ή την Ιρλανδία να αρνηθούν να συνεχίσουν αυτή την πορεία και να επιχειρήσουν να διαγράψουν χρέη. Όμως να μην το κάνει αυτό μόνο μία χώρα, αλλά να λάβουν από κοινού μια πρωτοβουλία. Σε μια τέτοια περίπτωση θα αναγκαζόταν να αντιδράσει αναλόγως και η γερμανική κυβέρνηση.

- Πιστεύετε ότι η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει το χρέος στο σύνολό του ή θεωρείτε ότι ορισμένα τμήματά του είναι απεχθή ή παράνομα;

- Νομίζω ότι ένα μεγάλο κομμάτι των κρατικών χρεών στην Ευρωζώνη είναι μη νομιμοποιημένα, γιατί δημιουργήθηκαν από μία πολιτική ενάντια στα συμφέροντα του λαού. Γι' αυτό δεν πρέπει να πληρώσουν οι πολίτες αυτά τα χρέη. Οφείλονται στις ανισορροπίες στο ισοζύγιο πληρωμών, αλλά συσσωρεύσαμε και επιπλέον χρέη από τη διάσωση των τραπεζών. Στη Γερμανία δημιουργήθηκε επιπλέον κρατικό χρέος σχεδόν 300 δισ. για τη διάσωση της Hypo Real Estate ή της IKB Deutsche Industriebank, δηλαδή για τη διάσωση ιδιωτικών τραπεζών. Όλα αυτά είναι απεχθή χρέη.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι ότι δημιουργήθηκε μεν ένα κοινό νόμισμα, το ευρώ, χωρίς όμως να γίνει ενοποίηση των φορολογικών συντελεστών. Ακολούθησε έτσι ντάμπινγκ φορολογίας προς όφελος των επιχειρήσεων. Με άλλα λόγια, οι επιχειρήσεις αποσύρθηκαν όλο και περισσότερο από τη συμβολή τους στα κοινά. (Αυτό αποτελεί, βέβαια, μεγάλο πρόβλημα και στην περίπτωση της Ελλάδας – το γεγονός, δηλαδή, ότι οι πλούσιοι πληρώνουν ελάχιστους φόρους.) Και τούτο είναι ένας ακόμα λόγος για τη διόγκωση του δημόσιου χρέους. Όταν δεν πληρώνουν εκείνοι που μπορούν, το κράτος γίνεται φτωχότερο και υποχρεώνεται να χρεωθεί περισσότερο. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες δείχνουν ότι τα χρέη είναι ανάλογα με την αύξηση των εισοδημάτων των πλουσιότερων 10.000 πολιτών. Αυτά τα ποσά αυξήθηκαν παράλληλα: Αν κοιτάξουμε την αύξηση του δημόσιου χρέους στην Ευρώπη και την αύξηση των εισοδημάτων των εκατομμυριούχων και των δισεκατομμυριούχων, βλέπουμε μια παράλληλη εξέλιξη, πρόκειται ουσιαστικά για τα ίδια νούμερα. Αυτή τη στιγμή, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, έχουμε συνολικά κρατικά χρέη 9,6 τρισ. ευρώ και παράλληλα οι δισεκατομμυριούχοι έχουν εισόδημα της τάξης των 9,4 τρισ. ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Merrill Lynch. Δηλαδή, τα χρέη ισούνται με τις περιουσίες όσων επωφελήθηκαν από τη χρέωση των κρατών, μέσω του ντάμπινγκ φορολογίας, ή της διάσωσης των τραπεζών. Όλα αυτά σημαίνουν ότι δεν πρέπει να πληρώσουν οι λαοί της Ευρώπης. Πρέπει να πληρώσουν αυτοί των οποίων η περιουσία πηγάζει από το χρέος.

- Ένα επιχείρημα που ακούγεται είναι ότι χρειάζεται να κάνουμε υπομονή, εφόσον οι οικονομίες μας πρέπει να συμμαζευτούν, ώστε να γίνουν και πάλι υγιείς – στην περίπτωση της Ελλάδας, λόγου χάρη, μέχρι το 2014. Κατά πόσο μπορούμε να ελπίζουμε πως θα επιτευχθεί αυτό με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

- Το πρόβλημα είναι πως, όταν γίνεται εξοικονόμηση πόρων με αυτό τον τρόπο, υπάρχει κίνδυνος ύφεσης. Δεν ξέρω τα ακριβή στοιχεία για την Ελλάδα, αλλά έχουμε ιστορικά παραδείγματα –π.χ. από την οικονομική κρίση στη Γερμανία– ότι η πολιτική λιτότητας επιδεινώνει την κρίση. Τα χρέη πιέζουν περισσότερο, εφόσον τα κράτη έχουν μικρότερη δυνατότητα να τα αποπληρώσουν, γιατί έχουν λιγότερα έσοδα. Όταν πέφτουν οι φορολογικές εισφορές, η ανάπτυξη υποχωρεί. Θεωρώ ότι η λογική της λιτότητας με στόχο τη διάσωση μιας οικονομίας είναι εντελώς λανθασμένη. Κάποια στιγμή η οικονομία μπορεί να επανέλθει, αλλά πρώτα θα χειροτερέψει οικτρά η κατάσταση. Είναι ορατός ο κίνδυνος να μπει η Ευρωζώνη σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης εξαιτίας της λιτότητας, και τα χρέη να μεγαλώσουν. Κάτι παρόμοιο συνέβη στη Γερμανία πριν από το 2005, με το συνασπισμό Πρασίνων-Σοσιαλδημοκρατών: Εφάρμοσαν πολιτική λιτότητας εν μέσω ύφεσης, προκειμένου, όπως έλεγαν, να μειώσουν το χρέος. Το χρέος όμως γινόταν όλο και πιο μεγάλο, διότι αυξανόταν το έλλειμμα εξαιτίας της ύφεσης που χειροτέρευε. Από αυτό το φαύλο κύκλο βγήκαμε μόνο με τη βοήθεια των εξαγωγών. Κατά κανόνα, τέτοια πολιτική δεν οδηγεί στη μείωση του χρέους, αλλά αντιθέτως, στη διόγκωσή του.

- Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;

Υποθέτω ότι η Ελλάδα θα κάνει αναδιάρθρωση του χρέους – θα διαγραφεί κάποιο τμήμα του. Το ερώτημα είναι με ποιο τρόπο. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να γίνει η αναδιάρθρωση υπό όρους οι οποίοι απλώς θα επιμηκύνουν την αποπληρωμή και θα παρατείνουν το βάσανο, ενώ στο τέλος όλο το κόστος θα φορτωθεί στις πλάτες του κόσμου. Η μόνη ελπίδα είναι ο λαός να αντισταθεί μαζικά και αποφασιστικά, όπως ήδη έχει αρχίσει να γίνεται στην Ελλάδα.

________________________________

Αναδημοσίευση από το   http://debtocracy.gr/zara.html

-